W energetyce liczą się fachowość, odpowiedzialność i współpraca
Rozmawiamy z Anną Kędziorą-Szwagrzak, Prezesem Zarządu i Dyrektorem Generalnym Veolia Energia Łódź S.A.
Branża elektrociepłownicza mierzy się dzisiaj z wyzwaniami globalnymi. Jakie są główne kierunki transformacji energetycznej sektora?
Przede wszystkim wszyscy powinniśmy współpracować na rzecz powstrzymania globalnego ocieplenia, efektywnie korzystać z zasobów i ich nie marnować, a wręcz odzyskiwać i wykorzystywać ponownie w procesie produkcji energii i ciepła dla mieszkańców. Filozofia firm przemysłowych powinna iść w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego. W naszym przypadku istotne jest połączenie z jednej strony efektywnej produkcji ciepła i energii elektrycznej z redukcją tzw. śladu węglowego, a z drugiej poszukiwanie alternatywnych sposobów wytwarzania energii.
Veolia to główny dostawca ciepła dla mieszkańców Łodzi. Firma zatrudniająca liczną załogę, silnie związana z Łodzią, jest w trakcie transformacji technologicznej, odpowiadając na wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi. Proszę powiedzieć na czym będzie polegać ta transformacja w łódzkiej spółce.
Wyzwania środowiskowe stawiane przedsiębiorstwom branży ciepłowniczej oraz zmieniający się rynek ciepła powodują, że my również zmieniamy się pod względem technologicznym i organizacyjnym. Realizujemy projekty mające na celu systematyczne ograniczanie wpływu naszej działalności na środowisko naturalne. Kluczowy jest proces stopniowego odejścia od spalania węgla na rzecz odnawialnych źródeł energii i zastosowania alternatywnych paliw w procesie produkcji ciepła systemowego i energii elektrycznej w łódzkich elektrociepłowniach. Na ograniczanie zużycia paliw wpływ ma również modernizacja sieci ciepłowniczej, którą prowadzimy każdego roku. Ograniczenie strat na przesyle ciepła do naszych klientów znajduje również przełożenie na redukcję emisji CO2. Bliskie są nam wyzwania środowiskowe ogłoszone przez Panią Prezydent Miasta Łodzi w „Ekopakcie dla Łodzi”. Dlatego rozważamy różne warianty produkcji ciepła systemowego i energii elektrycznej dla miasta, dzięki którym ograniczymy spalanie węgla w naszych zakładach i ograniczymy emisje CO2. W ramach dywersyfikacji paliwowej prowadzimy analizy projektów, dzięki którym będzie możliwe zastąpienie węgla gazem, odnawialnymi źródłami energii i paliwami alternatywnymi. Cel, jaki sobie postawiliśmy, jest jasny - w przyszłości zero węgla w procesie produkcji ciepła i energii elektrycznej dla miasta.
Ważnym aspektem działalności Veolii jest również modernizacja sieci ciepłowniczej. Jaki jest obecnie stan sieci ciepłowniczej w Łodzi, jakie są planowane dalsze etapy jej modernizacji?
Łódzki system ciepłowniczy to dwie elektrociepłownie EC3 i EC4 oraz ponad 820 kilometrów sieci ciepłowniczych. Do tego Veolia w Łodzi obsługuje ponad 9800 węzłów ciepłowniczych. Łódzka sieć jest jedną z największych w Polsce, więc efektywne zarządzanie nią codziennie stanowi wyzwanie dla naszych specjalistów. Modernizacje sieci prowadzimy systematycznie od wielu lat. Szczególnie ważny jest ostatni kilkuletni projekt, w ramach którego w latach 2017 - 2022 wymienimy ok. 90 km sieci co stanowi ok. 10 procent całości naszej przesyłowej infrastruktury ciepłowniczej. Związane z modernizacją sieci i dostrzegalne dla łodzian jest na przykład „schowanie” pod ziemię ciepłociągu, który przez wiele lat towarzyszył nam wzdłuż alei Włókniarzy na odcinku od ulicy Limanowskiego do Żubardzkiej. Obecnie zarządzanie systemem w coraz szerszym zakresie wykorzystuje nowoczesne technologie, jak na przykład Internet rzeczy (IoT). Moduły IoT montujemy w ciepłomierzach, dzięki czemu analizujemy dane pod kątem poprawy efektywności energetycznej budynków, które zaopatrujemy w ciepło systemowe.
Generalnie Łódź to łatwy czy trudny rynek dla prowadzenia biznesu?
Przede wszystkim ciekawy i pełen wyzwań - mówię to z punktu widzenia nie tylko firmy z sektora energetycznego, ale generalnie. Rozmawiamy z klientami działającymi w różnych branżach i oni również to potwierdzają. Rynek łódzki dynamicznie się zmienia i rozwija, daje przestrzenie do innowacyjnych rozwiązań i co niezwykle ważne - mobilizuje wszelkie postawy związane z odpowiedzialnością za środowisko. Z punktu widzenia Veolii, mimo 60 procent udziału w rynku ciepła, właściwie w każdej chwili mamy nowe wyzwania i motywacje, aby zapracować na 40 procent rynku, gdzie nie ma ciepła systemowego z sieci. Projekt rewitalizacji miasta jest jednym z przykładów, gdzie tkwi potencjał rozwoju sieci.
Jaki jest wobec tego wkład Veolii w rewitalizację Łodzi?
Z Urzędem Miasta Łodzi współpracujemy w projekcie rewitalizacji od samego początku. Projekt w ciągu prawie 10 lat przekształcił się w rewitalizację obszarową, co jest niezwykle ważne dla takich firm jak nasza. W ramach projektu Veolia opracowuje koncepcje zasilania poszczególnych obszarów rewitalizowanych, projektuje i buduje sieci ciepłownicze. Dzięki temu możliwe jest podłączenie zrewitalizowanych budynków do ciepła systemowego, a tym samym likwidacja lokalnych pieców odpowiedzialnych z niebezpieczną niską emisję, czyli smog. Ciepło Systemowe z sieci to rzeczywisty wkład w poprawę warunków życia mieszkańców i poprawę jakości powietrza w mieście.
Czy warunki - na przykład - stanu zagrożenia epidemicznego mają wpływ na funkcjonowanie łódzkiego systemu ciepłowniczego?
Veolia Energia Łódź jest kluczowym przedsiębiorstwem w infrastrukturze Łodzi. Zawsze realizujemy działania mające na uwadze bezpieczeństwo naszych pracowników, klientów i kontrahentów. W każdych okolicznościach podejmujemy takie działania, dzięki którym zapewniamy ciągłość produkcji ciepła systemowego i energii elektrycznej w łódzkich elektrociepłowniach oraz bezpieczeństwo zaopatrzenia miasta w ciepło.
Veolia wpisuje się w dziedzictwo łódzkiej energetyki, silnie akcentując ponad 110-letnią historię tej gałęzi łódzkiego przemysłu. Jakie są obecnie związki Veolii z miastem? Proszę o przykłady wspólnych projektów i współpracy z instytucjami i placówkami miejskimi.
Jesteśmy bardzo dumni z tego, że możemy kontynuować bogatą historię łódzkiej energetyki. Z drugiej strony to ogromna odpowiedzialność i misja zapewnienia bezpieczeństwa zaopatrzenia miasta w ciepło systemowe, mając na uwadze zmieniające się uwarunkowania lokalnego rynku, wyzwania środowiskowe i te związane z rozwojem infrastruktury miasta. Jeśli chodzi o przykłady współpracy, to w zakresie rozwoju sieci ciepłowniczej i poprawy jakości życia w naszym mieście od samego początku uczestniczymy w procesie rewitalizacji Łodzi. W ramach tego projektu Veolia opracowuje koncepcje zasilania obszarów rewitalizowanych, projektuje i buduje sieci ciepłownicze. To umożliwia zasilenie wyremontowanych obiektów ciepłem systemowym z sieci, a w konsekwencji ogranicza niebezpieczne zjawisko niskiej emisji. Pozostając na styku z historią miasta i energetyki, Veolia jest pierwszym partnerem Centrum Nauki i Techniki EC1 - i to właśnie w tej części, która dotyczy produkcji energii. Jest to przykład naszej dbałości o dziedzictwo i rozwój edukacji.
Często podkreśla Pani ważną rolę edukacji. Co roku we wrześniu słowa przekuwacie w czyn. Co jest głównym celem organizacji Ciepłej Soboty?
Od ponad dekady, zawsze w trzecią sobotę września otwieramy bramy elektrociepłowni EC4 na łódzkim Widzewie. To jedyny dzień w roku, kiedy mieszkańcy mogą obejrzeć zakład od środka. Przez prawie cały dzień nasi inżynierowie, którzy pełnią rolę przewodników po elektrociepłowni, prezentują proces technologiczny produkcji ciepła i energii elektrycznej, instalacje środowiskowe i gospodarkę biomasową. Poza zwiedzaniem „Czwórki”, tego dnia przygotowujemy również wiele atrakcji, zarówno przed zakładem jak i na jego terenie. Były już pokazy światła i dźwięku w schronach pod elektrociepłownią i w najwyższym łódzkim kominie, spotkania z robotami i ekologiczne warsztaty, instruktaże pierwszej pomocy i spotkania z naszymi partnerami - na przykład kołami naukowymi Politechniki Łódzkiej. Celem nadrzędnym jest dla nas zaprezentowanie złożoności procesu produkcji ciepła i energii elektrycznej, omówienie, skąd ciepło bierze się w naszych domach i miejscach pracy oraz jak dbamy o środowisko naturalne. Ważne jest również zwrócenie uwagi naszym gościom, jak efektywnie i odpowiedzialnie korzystać z ciepła, jak go nie marnować. Tak właśnie podchodzimy do edukacji podczas wrześniowych Ciepłych Sobót w EC4.
Veolia występuje z licznymi prospołecznymi inicjatywami, które ogniskują się m.in. w działalności Fundacji Veolia Polska. Proszę o przykłady takich inicjatyw, bo jak się wydaje, nie są one dostatecznie znane w naszym mieście.
Szeroko angażujemy się w działania Fundacji Veolia Polska w formule wolontariatu pracowniczego. Wówczas pracownicy wykonują różne prace na rzecz potrzebujących, wykorzystując swoje umiejętności i zdolności. Firma natomiast umożliwia im podejmowanie takich inicjatyw, wspierając finansowo lub organizacyjnie. Wspólnie zrealizowaliśmy kilka edycji warsztatów kulinarnych z dziećmi ze świetlic środowiskowych, wykonaliśmy nasadzenia zieleni przy obiektach takich jak Hospicjum dla Dzieci Łupkowa czy przy powstającym Hospicjum dla dorosłych przy ul. Pojezierskiej. Dbamy również o bioróżnorodność na terenie elektrociepłowni , wspólnie budując budki lęgowe dla ptaków czy sadząc nowe drzewa. Ale to nie wszystko. Chcemy również w naszym mieście wdrożyć projekt Fundacji polegający na tworzeniu Kawiarenek Naprawczych - czyli miejsc, gdzie zapomniane lub niechciane przedmioty mogą otrzymać „drugie życie”. To miejsca sąsiedzkiej aktywności w duchu „zero waste”. Program wzorowany jest na holenderskiej formule Repair Cafe. Dotychczas na świecie powstało ponad 1800 takich miejsc. W Polsce, mimo rosnącej świadomości ekologicznej, idea „Kawiarenek Naprawczych” nadal jest stosunkowo mało znana, dlatego chcemy ją rozpropagować miedzy innymi wśród mieszkańców naszego miasta.
Dla firmy, która chce działać w zgodzie z ekologią, powinna być ważna świadomość ekologiczna swojej załogi. Jakie działania podejmuje w tym zakresie Veolia?
Najlepszym przykładem jest ostatni projekt realizowany wśród wszystkich pracowników Grupy Veolia w Polsce. Zaprosiliśmy pracowników aby zostali ZEROWASTERAMI i wzięli udział w grywalizacji, w której podzielą się swoimi pomysłami na życie bez generowania odpadów oraz pokażą, jak można ograniczać stosowanie na przykład plastikowych produktów.
W edukacji ekologicznej nie ograniczamy się jednak tylko do grona pracowników. W 2019 roku, wspólnie z naszym partnerem firmą Airly oraz naszymi klientami , zainstalowaliśmy w Łodzi 20 czujników badających jakość powietrza. Dzięki aplikacji Airly każdy na smartfonie możne sprawdzać w czasie rzeczywistym wyniki pomiarów czystości powietrza w różnych częściach miasta.
Jak już wspomnieliśmy, Veolia zatrudnia liczną załogę, jest cenionym pracodawcą w Łodzi. Jakie są obecnie perspektywy zawodu energetyka?
Ściśle współpracujemy z Zespołem Szkół Politechnicznych im. Komisji Edukacji Narodowej w Łodzi, w którym Veolia patronuje klasom kształcącym uczniów w zawodach technik elektryk i technik energetyk. W ostatnich latach nowoczesne technologie bardzo zmieniły energetykę i wciąż ją zmieniają. Zmiany te muszą również znaleźć odzwierciedlenie w programach nauczania zawodu oraz sprzęcie, jakim szkoła dysponuje w pracowniach. Niemniej, w zawodzie energetyka, obok wiedzy teoretycznej, bardzo ważna jest praktyka, niezbędna do tego, aby kandydat nabył doświadczenie w pracy na danym stanowisku. Dlatego w programie nauczania zawarte są m.in. wizyty w elektrociepłowniach oraz zakładzie sieci cieplnej, praktyki i płatne staże wakacyjne pod opieką pracowników naszej firmy. Szczególne zwracamy uwagę na aktywny kontakt uczniów z pracownikami, którzy często stają się pierwszymi zawodowymi coachami młodych kandydatów do zawodu. W efekcie, co roku do rekrutacji na różne stanowiska pracy w łódzkiej Veolii przystępują absolwenci naszych klas patronackich. W ten sposób zarządzamy zmianą pokoleniową w naszej firmie. Jest to duże wyzwanie dla całej załogi, ale dzięki temu zapewniamy ciągłość kształtowania unikalnych kompetencji właśnie w zawodzie energetyka.
Pytanie bardziej osobiste: jest pani szefową firmy z branży, która przynajmniej do niedawna była domeną mężczyzn. Czy bycie kobietą pomaga, czy przeszkadza w zarządzaniu tak ogromnymi strukturami, zdominowanymi przez mężczyzn?
Kiedyś usłyszałam, że Veolia jest kobietą. Przykład spółek Grupy Veolia w Polsce pokazuje, że jest w tym stwierdzeniu dużo prawdy - w Łodzi, Poznaniu i w Veolii term, która zarządza ponad 30 miejskimi systemami ciepłowniczymi i 3 elektrociepłowniami, szefami są kobiety. Energetyka to branża, w której, w mojej ocenie, przede wszystkim liczy się fachowość, odpowiedzialność i współpraca niezależnie od tego czy jest się kobietą czy mężczyzną. W łódzkiej energetyce pracuję na tyle długo, aby z pełnym przekonaniem powiedzieć, że zarządzanie systemem ciepłowniczym w każdym miejscu struktury organizacyjnej, zarówno na stanowisku operacyjnym jak i zarządczym, daje dużo satysfakcji. Wyzwania, które przynosi właściwie każdy dzień, potrzebują kobiet i mężczyzn z ich otwartymi głowami i szczerą wolą współdziałania. Cieszę się, że jesteśmy przykładem na to, że energetyka też może być choć trochę kobieca.
Wobec tego co w warsztacie współczesnego menedżera ceni Pani najbardziej?
Odpowiedzialność, solidarność, szacunek, innowacyjność i orientacja na klienta to podstawowe wartości Grupy Veolia, które są mi szczególnie bliskie. To one tworzą zawodowe DNA naszych menedżerów. Bardzo cenię umiejętność planowania strategicznego to znaczy przewidywania przyszłości i pod tym kątem planowania strategii rozwoju, biorąc pod uwagę zarówno uwarunkowania rynku, jak i cele firmy. Niezwykle ważne jest zaufanie w zespole oraz pewność siebie, komunikatywność zarówno w relacjach z pracownikami jak i klientami. Duże znaczenie ma umiejętność delegowania zadań.