Światowy Dzień Walki z Rakiem. Prewencja w leczeniu raka to podstawa!

Alicja Durka

4 lutego obchodzony jest Światowy Dzień Walki z Rakiem. Z tej okazji przeprowadziliśmy rozmowę z prof. Janiną Markowską - specjalizującą się w ginekologii, położnictwie i onkologii, członkinią Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej.

Jak dużym problem jest obecnie choroba nowotworowa?
Rak jest globalnym problemem zdrowia – jest drugą przyczyną zgonów po chorobach układu krążenia i serca. Epidemiologiczne dane wykryły, że jedna na 5 osób na świecie zachoruje na raka. Jeden na ośmiu mężczyzn i jedna na jedenaście kobiet, którzy zachorowali na raka umrze.

Jaka to jest skala?
Na świecie jest ponad 19 milionów zachorowań na raka. W Unii Europejskiej 2,7 miliona. To dużo. Najczęstsze nowotwory to u kobiet rak piesi, stanowiący ok. 25 proc. wszystkich nowotworów złośliwych, ponad 2 miliony to zachorowania na raka płuc. Bardzo częsty jest też rak jelita grubego i żołądka oraz gruczołu krokowego.

Większość jednak przeżyje?
Obecnie, na świecie żyje 50 milionów osób, które żyją pięć lat z chorobą nowotworową.

Dlaczego więc chorujemy?
O tym decyduje kilka czynników, styl życia jest najważniejszy, stanowi ok. 70 proc. ryzyka. Styl życia obejmuje palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, nieprawidłową dietę. Nadwaga i otyłość odpowiada m.in. za zwiększoną zachorowalność na nowotwory żołądka, trzustki, wątroby, piersi, endometrium, prostaty i wiele innych.

A genetyka?
Można powiedzieć: dobre geny, komfort życia. To fakt. Co z tym możemy zrobić? Mamy wpływ również na genetykę. Najważniejsza jest prewencja. Zadbajmy o to.

W jakim zakresie?
Dla przykładu, szczepienia przeciw HPV. Teraz jest szczepionka, która działa na dziewięć typów wirusa. Poza tym są też laboratoria genetyczne. W większych poradniach onkologicznych są też genetycy, którzy badają chorego, jeśli ma pewne cechy mogące sugerować udział z rozwojem genetycznym raka.

Jak to sprawdzić?
Jeśli wiemy, że w rodzinie wcześniej występowały np. raki piersi, to należy sprawdzić, czy kobieta nie ma tzw. dziedzicznego raka piersi.

Co możemy zrobić z informacją, że jesteśmy nosicielami mutacji?
Prewencja u tych chorych, którzy mają mutację np. np. u kobiet, które urodziły zaplanowaną liczbę dzieci, wykonuje się profilaktyczne wycięcie przydatków. Jest to działanie w pewnym stopniu okrutne, bo nie ma 100 proc. pewności, że rozwinąłby się rak, ale jest silna predyspozycja genetyczna stanowiąca ryzyko jego rozwoju.

A poza tym?
Kontrola, kontrola i jeszcze raz kontrola. Są tacy ludzie, którzy w ciągu życia nie chodzą do lekarza, bo nic się nie dzieje. Trzeba się jednak badać.

O jakich badaniach należy pamiętać?
Morfologia, obrazowanie płuc, po 40 roku życia kolonoskopia, zwłaszcza w rodzinach, gdzie już wystąpił rak jelita grubego. Mężczyźni powinni też badać swoją prostatę, a kobiety wykonywać cytologię i mammografię.

Dlaczego jest to tak ważne?
Wczesne wykrycie to bardzo dobra prognoza! Większość raków w stanie początkowego rozwoju jest wyleczalnych.

Dlaczego nie chodzimy do lekarza?
Nie rozumiem tego, bo wiele osób mogłoby, przy okazji badań profilaktycznych mieć wykryty stan przedrakowy i szybo wprowadzić leczenie, np. usunąć polipy z jelita. Świadomość dotycząca nowotworów złośliwych jest bardzo ważna!

Czy kwestie systemowe mają na to wpływ?
Nie do końca. Są przecież darmowe badania: mammografia i cytologia. I co? Kobiety nie chodzą, chociaż mają taką możliwość. Jest zdecydowanie za mała świadomość. Ja także próbuję na nią wpływać, przez edukację w różnych miejscach.

---------------------------

Zainteresował Cię ten artykuł? Szukasz więcej tego typu treści? Chcesz przeczytać więcej artykułów z najnowszego wydania Głosu Wielkopolskiego Plus?

Wejdź na: Najnowsze materiały w serwisie Głos Wielkopolski Plus

Znajdziesz w nim artykuły z Poznania i Wielkopolski, a także Polski i świata oraz teksty magazynowe.

Przeczytasz również wywiady z ludźmi polityki, kultury i sportu, felietony oraz reportaże.