Fot. 123rf Rak płuca atakuje w Polsce zarówno mężczyzn jak i kobiety
Nie ma 100-procentowej metody, która uchroni nas przed nowotworem, ale można zrobić wiele, żeby nie zachorować. Najważniejszą rolę odgrywa tu wczesna profilaktyka. Warto się badać!
Powszechność palenia tytoniu wśród kobiet w ostatnich dekadach spowodowała wzrost zachorowalności na raka płuc u kobiet. Ten trudny do leczenia rak daje aż 90 proc. śmiertelności. Dla porównania pacjentów z rakiem jelita grubego udaje się wyleczyć w około 48 proc. przypadków, a z rakiem piersi aż 70 proc.
Nie dać się zaskoczyć
Choroba nie przychodzi nagle. Rozwija się przez jakiś czas w organizmie często nie dając żadnych objawów. Powstawanie tej choroby jest bardzo złożone. Musi zajść kilka czynników, aby powstał proces no¬wotworzenia .
Każdy z nas może mieć pewien wpływ na zmniejszenie ryzyka na zachorowanie. Choroba nowotworowa powstaje przez mutację w komórce - uszkodzenie telomeru odpowiedzialnego za zaprogramowaną śmierć komórki. Uszkodzona komórka dzieli się bez kontroli, aż osiąga wielkość guza. Wytwarza własne naczynia krwionośne, dzięki którym dalej może się rozwijać i stawać się autonomiczną, niezależną od procesów obronnościowych organizmu.
Dookoła nas jest mnóstwo czynników mutagennych. Są one w pożywieniu, powietrzu, wodzie, glebie itp. Do tego niezdrowy styl życia: palenie papierosów, brak systematycznego ruchu, dieta z dużą zawartością czerwonego mięsa czy produktów wysokoprzetwo¬rzonych - przyczyniają się do zainicjowania procesu nowotworzenia, czyli powstania nowotworu.
Aby zapobiec „czarnym scenariuszom”, coraz większe znaczenie przywiązuje się w ostatnich latach do programów profilaktycznych propagujących zdrowy styl życia. Zmniejszenie ryzyka zapadalności na nowotwory można obniżyć i kontrolować także poprzez wdrożenie opartych na dowodach strategii wczesnego wykrywania choroby i opieki nad pacjentami chorymi na raka.
Korzystaj z badań
Niestety, pomimo znacznych wysiłków, zasięg badań prze¬siewowych w Unii Europejskiej wynosi mniej niż połowę minimalnej liczby badań rocznie, które należałoby przeprowadzić, gdyby badania prze¬siewowe w kierunku raka były dostępne dla wszystkich obywateli w Unii Europejskiej. W Polsce mamy dodatkowo problem ze zbyt małą zgła¬szalnością na te badania. Musimy pamiętać, że im wcześniej rozpoznamy chorobę nowotworową i wdrożymy odpowiednią terapię, tym wyższe są szanse na zachowanie zdrowia, a często i życia. Czujność onkologiczna przekłada się na wczesne rozpoznanie, które pozwala zastosować mniej agresywne leczenie i mniej okaleczające operacje. Może przyczynić się także do odstąpienia od terapii uzupełniającej (napromieniania i/lub chemioterapii) i w konsekwencji uniknięcia związanych z nią działań niepożądanych.
Wyprzedzić raka płuc
Krajowy Rejestr Nowotworów w Polsce rejestruje rocznie ponad 150 tys. nowych zachorowań na nowotwory złośliwe oraz ponad 90 tys. nowych zgonów z tego powodu. Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce w ciągu ostatnich trzech dekad wzrosła ponad dwukrotnie.
Najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn jest rak płuca stanowiący około 1/5 zachorowań na nowotwory. Natomiast u kobiet: rak piersi, stanowiący ponad 1/5 zachorowań na nowotwory. Liczba zgonów na nowotwory złośliwe w Polsce w ciągu ostatnich pięciu dekad wzrosła prawie 2,4-krotnie. W 2010 r. stwierdzono prawie 93 tys. zgonów (41 tys. u mężczyzn i 52 tys. u kobiet). Najczęstszą przyczyną zgonów zarówno u mężczyzn (ponad 1/3 zgonów), jak i u kobiet (co 6. przyczyną zgonów nowotworowych) jest rak płuca!