Najbardziej wpływowa zakonnica. Kim jest siostra Nathalie Becquart?
Już dziesiąty raz BBC przygotowała światowy ranking najbardziej wpływowych kobiet 2022 r. Na liście znalazła się też zakonnica - siostra Nathalie Becquart.
Obecność s. Becquart uzasadniono tym, że jest pierwszą w historii kobietą zajmującą stanowisko podsekretarza Synodu Biskupów. Tym samym stała się „jednym z głównych doradców papieża w ważnych dla Kościoła katolickiego sprawach i jedyną kobietą mogącą brać udział w głosowaniach na synodzie”. Przypomniano również, że wcześniej była pierwszą kobietą dyrektorem Krajowej Służby Ewangelizacji Młodzieży i Powołań we Francji.
O księżach i biskupach
O s. Becquart z bezhabitowego Zgromadzenia Misjonarek Maryi (popularna nazwa - Ksawerianki), zrobiło się głośno, gdy latem 2021 r., z nadania papieża Franciszka, wzięła udział w poświęconym synodalności Kościoła webinarium, zorganizowanym przez Kongres Katoliczek i Katolików. Media podchwyciły wtedy jej słowa: „Synodalność to przejście ze słowa: »ja« na »my«”. W wywiadach przytaczała kilka obrazów, pomagających zrozumieć synodalność. Odwołując się do przykładu praktyki w jednej z diecezji wskazała, że „synodalność tam polega na ciągłym kroczeniu razem, a jedna osoba nie może podjąć decyzji samodzielnie bez konsultacji, księża muszą konsultować się ze świeckimi”.
Zaakcentowała również, a było to potem często powtarzane w kręgach hierarchów, że „duchowieństwo też musi przejść przez taką drogę dialogu, doświadczyć jej”. „Rola księży i duchownych nie zmieni się, jeśli chodzi o strukturę Kościoła, ale zmienić się musi to, że zaczną słuchać ludzi w Kościele - podkreśliła dodając, że nowe wyzwanie polega dziś na tym, by ponownie odkryć pełne bogactwo osób stanowiących Kościół, co jest możliwe tylko przy wzajemnym słuchaniu się oraz pozwoleniu się usłyszeć, staraniu o to, by być usłyszanym” - mówiła.
Kluczowe zadanie
Papież Franciszek mianował s. Nathalie Becquart pierwszą w historii kobietą, która może uczestniczyć w głosowaniach podczas obrad Synodu Biskupów, w lutym 2021 r. Oficjalnie jest jednym z dwojga podsekretarzy Sekretariatu Generalnego Synodu Biskupów (jej kolegą jest hiszpański augustianin o. Luis Marín de San Martín). Ta nominacja francuskiej zakonnicy jest o tyle ważna dla Kościoła, że pokazuje - jak głosił oficjalny komunikat - „kierunek wyznaczony przez Ojca Świętego w refleksji Kościoła nad własną tożsamością i drogami ewangelizacji”.
„Dla mnie jest to przede wszystkim wezwanie do jeszcze większej służby, ale i kolejna wielka przygoda wiary. (…) Doświadczyłam, że Duch Święty jest pełen niespodzianek. Odbieram tę nominację jako osobiste wezwanie Kościoła i Papieża Franciszka” - mówiła po nominacji. Kard. Grech w Radiu Watykańskim skomentował to zaś tak: „Nominacja siostry Becquart oznacza otwarcie ważnych drzwi, czas pokaże, jakie kolejne kroki zostaną podjęte” - powiedział Radiu Watykańskiemu kard. Grech, podkreślając, że ostatnie synody upominały się o większe docenienie roli kobiet w procesach decyzyjnych i rozeznawaniu w Kościele”.
Watykaniści zwracają uwagę, że s. Becquart była kolejną kobietą, której powierzono ważne stanowisko w strukturach watykańskich, istotniejszy jest fakt, że jest ona specjalistką w zagadnieniu synodalności. To właśnie ten termin, który w ostatnich latach coraz częściej powraca w papieskim nauczaniu, wyznacza jedno z kluczowych zadań, jakie papież Franciszek stawia przed wspólnotą Kościoła, która ma powrócić do „wspólnego podążania naprzód” (wł. camminare insieme), a które przez wieki zostało zakłócone podziałami i niewłaściwym rozumieniem hierarchii.
Okulary, spodnie, żagle
Co konkretnie wiemy o s. Becquart? To, że jest Francuzką, urodziła się w Fontainebleau, ma 53 lata, a w rodzinnym kraju zdobyła popularność głównie dzięki zaangażowaniu na rzecz młodzieży i powołań. W latach 2008-2018 kierowała pracami Krajowego Biura ds. Ewangelizacji Młodzieży i ds. Powołań, istniejącym przy Konferencji Episkopatu Francji.
Była odpowiedzialna m.in. za przygotowania młodzieży francuskiej do udziału w kolejnych edycjach Światowych Dni Młodzieży, a proponowany przez nią styl pracy we francuskim episkopacie, gdzie kluczowe stanowiska w swoim biurze powierzała ludziom młodym, był - jak pisano - „przykładem tego, w jaki sposób realizować w duszpasterstwie model Kościoła synodalnego”.
Także Polacy mieli okazję poznać siostrę w okresie poprzedzającym ŚDM w Krakowie, kiedy odwiedzała polskie diecezje wspólnie ze współpracownikami, przygotowując pobyt francuskiej młodzieży w Polsce.
W ostatnich latach ksawerianka podjęła też pracę naukową, zajmując się zagadnieniem synodalności od strony teologicznej - prowadziła badania naukowe w Boston School of Theology and Ministry w Stanach Zjednoczonych, w zakresie „synodalności, jako elementu nauk eklezjologicznych”.
Prywatnie jest ponoć osobą bardzo serdeczną i ciepłą, ale też do bólu konkretną i doskonale zorganizowaną. Wyróżnia ją burza siwych włosów, charakterystyczne okulary i dbałość o swą kobiecość są jej znakiem rozpoznawczym. Zawsze nosi krzyżyk na szyi, ale na pierwszy rzut oka trudno dostrzec w niej siostrę zakonną, bo chodzi w spodniach. W wolnym czasie żegluje.
Patrzcie na Amerykę Łacińską
Konkretnie jej obecność w gronie wpływowych watykańskich purpuratów wiąże się głównie z asystowaniem sekretarzowi generalnemu kard. Mario Grechowi w całym procesie synodalnym - a więc przygotowaniach do kolejnych zgromadzeń ogólnych Synodu Biskupów, redakcji lineamentów i dokumentów synodalnych, a także przebiegu samego Synodu.
W czasie jednej z wizyt w Polsce, pytana o dobre przykłady synodalności z innych lokalnych Kościołów zaznaczyła, że rzeczywiście Kościół synodalny to Kościół uczący się od lokalnych Kościołów i wspólnot. Odsyła zwykle do „Vademecum synodalnego”, gdzie jako przykład podano Kościół Ameryki Łacińskiej i zachęciła, by Kościół w Polsce czerpał z jego doświadczeń.
„Należy na nowo odkryć Kościół, o którym mówił Sobór Watykański II. Sytuacja każdego Kościoła, w każdym państwie, jest inna. Nie chodzi o ślepe naśladowanie, a rozeznanie drogi dobrej dla swojego Kościoła, rozeznanie, co dla Kościoła lokalnego będzie dobre, czym można się inspirować” - mówiła, komentując problemy tzw. Drogi Synodalnej w Niemczech.
„Synodalność jest w DNA rodziny” - podkreślała z kolei podczas webinaru „Rodzina i synodalność: wezwanie do uczestnictwa”, zorganizowanego 9 grudnia 2012 r. wieczorem przez Europejską Federację Katolickich Stowarzyszeń Rodzinnych.
Chrońmy zakony
Synodalność w Życiu Kościoła to jednak niejedyny przedmiot zainteresowań s. Becquart. W listopadzie 2021 r. ukazała się książka poświęcona skandalowi nadużyć w Kościele, tym razem w żeńskich zgromadzeniach zakonnych. Włoski tytuł książki to „Il velo del silenzio. Abusi, violenze, frustrazioni nella vita religiosa femminile”, a jej autorem jest Salvatore Cerunzio. S. Becquart napisała do niej wprowadzenie, przy którym warto się chwilę zatrzymać.
Francuska zakonnica przyznaje, że ten wybór świadectw zawartych w tomie pozwala nam usłyszeć krzyki i cierpienia, zbyt często przemilczane, kobiet konsekrowanych, które wstąpiły do wspólnot zakonnych, aby naśladować Chrystusa i znalazły się w bolesnych sytuacjach, które w większości przypadków doprowadziły do porzucenia życia konsekrowanego.
„Musimy więc je wysłuchać i uświadamiać sobie, że życie konsekrowane w swej różnorodności, podobnie jak inne rzeczywistości kościelne, może rodzić zarówno to, co najlepsze, jak i to, co najgorsze. Najlepsze - gdy śluby zakonne ubóstwa, czystości i posłuszeństwa są proponowane jako droga wzrostu ludzkiego i duchowego, droga dojrzewania, która sprawia, że wzrasta wolność osób, ponieważ władza jest powołana do promowania godności osoby. Najgorsze - gdy śluby zakonne są interpretowane i realizowane w sposób, który infantylizuje, gnębi, a nawet manipuluje i niszczy ludzi” - pisze.
Zdaniem s. Becquart świadectwa te zachęcają spojrzenia prawdzie w oczy, do szukania możliwych sposobów towarzyszenia ludziom, którzy cierpią w życiu zakonnym lub którzy je opuścili i muszą „się odbudować”. Przede wszystkim zaś - dodaje podsekretarz Synodu Biskupów - trzeba szukać sposobów na zapobieganie takim wypaczeniom, pomagając wspólnotom zakonnym.
Pośród innych kobiet
Dodajmy, że na alfabetycznie ułożonej liście BBC znalazły się też m.in. żona prezydenta Ukrainy Olena Zełenska, amerykańska piosenkarka Billie Eilish, aktorki Priyanka Chopra Jonas z Indii i Selma Blair z USA, „caryca rosyjskiego popu” Ałła Pugaczowa, irańska wspinaczka sportowa Elnaz Rekabi, wenezuelska lekkoatletka Yulimar Rojas i ghańska pisarka Nana Darkoa Sekyiamah.
Lista, zdaniem jej autorów, odzwierciedla „rolę kobiet w konfliktach, jakie trwały na świecie w 2022 r.”. W tym roku po raz pierwszy o wskazanie nominacji poproszono kobiety figurujące na liście w poprzednich latach.