Menopauza - jakie daje objawy i jak z nią żyć [ROZMOWA]
18 października obchodzimy Światowy Dzień Menopauzy i Andropauzy. O tym, jak zadbać o siebie w tym czasie ze Stanisławem Gawlikiem, ginekologiem z Centrum Zdrowia Kobiety Komed w Kielcach.
Jakie mogą być objawy menopauzy, czy wszystkie kobiety przechodzą ją podobnie?
W okresie przedmenopauzalnym objawy te dotyczą głównie zaburzeń cyklu miesiączkowego i występowania krwawień czynnościowych. Wczesne objawy niedoborów estrogenów to: uderzenia gorąca, zaburzenia miesiączkowania, nocne poty, bezsenność, drażliwość, labilność nastroju od przygnębienia do euforii, stany depresyjne. Późniejsze objawy niedoborów estrogenów to zmiany zanikowe układu moczowo – płciowego, nietrzymanie moczu, suchość pochwy, nawracające stany zapalne pochwy, bolesność przy współżyciu, obniżenie libido, choroby układu sercowo – naczyniowego, osteoporoza, kłucia i mrowienia w kończynach, szybkie starzenie się skóry, nadwaga. Wymienione objawy nie dotyczą oczywiście w równym stopniu wszystkich kobiet. Są kobiety, które mają wysoki poziom estrogenów całe życie, dlatego w okresie menopauzy nie odczuwają dolegliwości.
Co z ryzykiem zachorowania na groźne choroby?
W okresie klimakterium wzrasta ryzyko zachorowania na raka piersi i macicy, dlatego też mammografia dla kobiet po 50. roku życia jest bezpłatna, choć warto, aby wykonały ją także panie młodsze, które ukończyły 40 lat. W czasie klimakterium podnosi się też ciśnienie krwi – a co za tym idzie – zwiększa się ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia i osteoporozę. Ze względu na zagrożenie osteoporozą należy unikać dużego spożycia czarnej kawy i herbaty, palenia tytoniu, nadużywania alkoholu, siedzącego trybu życia, nadmiaru fosforu (wędlin niskiej jakości, napojów gazowanych, w puszkach), niedoboru wapnia i magnezu. Ważne jest również określenie poziomu hormonów tarczycy, ponieważ ich nadmiar uważany jest za jedną z przyczyn osteoporozy.
To jednak nie wszystkie zagrożenia...
Wysoki poziom cholesterolu, a także zmiany metaboliczne lipidów w kierunku miażdżycowym w następstwie niedoboru estrogenów mogą być przyczyną chorób naczyniowo-sercowych, w tym zawału mięśnia sercowego. Większe jest również ryzyko wystąpienia cukrzycy.
A co z codziennymi bolączkami? Na jakie z nich skarży się najwięcej kobiet i jak można im zaradzić?
Większość kobiet w okresie klimakterium skarży się na uderzenia gorąca, czyli gwałtowne uczucie ciepła z towarzyszącym mu zaczerwienieniem skóry, szczególnie na twarzy i tułowiu. Utrudniają one normalne funkcjonowanie i wywołują zawstydzenie. Często zwłaszcza w nocy towarzyszą im zlewne poty. Objawy najczęściej występują, dopóki organizm nie przyzwyczai się do nowej sytuacji, czyli zmniejszenia ilości estrogenów, a w końcu ich braku. Niekiedy pojawiają się na skutek zdenerwowania czy stresu, dlatego tak ważne jest panowanie nad emocjami i unikanie stresu. Dość częste dolegliwości wywołują zmiany zanikowe śluzówki pochwy, które sprzyjają powstawaniu stanów zapalnych, otarć i innych uszkodzeń mechanicznych.
Czy jest jakiś złoty środek na dokuczliwe objawy?
Niezbędnym krokiem prowadzącym do złagodzenia uciążliwych objawów jest zmiana stylu życia. Dieta w tym okresie powinna być bogata w warzywa, owoce i wapń. Zaleca się także spożywanie produktów zawierających fitoestrogeny (soję, soczewicę, fasolę, ziarna zbóż). Wskazane jest zwiększenie aktywności fizycznej, zwłaszcza na świeżym powietrzu, unikanie stresu oraz zapewnienie sobie odpowiedniej ilości czasu na odpoczynek. Ponieważ klimakterium dotyczy wielu zmian ogólnoustrojowych czasami leczenie wymaga współpracy kilku specjalistów. U kobiet z objawami klimakterycznymi jako skuteczną metodę leczenia zaleca się hormonalną terapię zastępczą (HTZ).