Jak załatwić przyjęcie do domu opieki społecznej

Ilona Burkowska

Osoby starsze, samotne i schorowane mogą się starać o miejsce w domu pomocy. Przeczytaj, jak to zrobić.

Dom pomocy społecznej (zwany w skrócie DPS) to instytucja, której zadaniem jest między innymi zapewnienie osobom, które tego wymagają całodobowej opieki, zamieszkania, wyżywienia, pomocy w podstawowych, najważniejszych czynnościach życiowych.
Chodzi o osoby, które ze względu na swój wiek, chorobę lub niepełnosprawność nie są w stanie samodzielnie żyć. Ale to nie wszystko, bo DPS umożliwia swoim podopiecznym również udział w terapii zajęciowej, podnoszącej sprawność, oraz w zajęciach rehabilitacyjnych i edukacyjnych. Taka pomoc jest zagwarantowana ustawą o pomocy społecznej.

Warto wiedzieć: domy pomocy społecznej mogą być prowadzone przez powiat, gminę lub organizację pozarządową.

Dla kogo

Co do zasady, domy pomocy przeznaczone są dla osób wymagających całodobowej opieki z powodu:

• wieku;
• choroby;
• niepełnosprawności;
• niemożności samodzielnego funkcjonowania w codziennym życiu;
• braku możliwości zapewnienia niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.

Rodzaje domów

W zależności od tego, dla kogo są przeznaczone domy pomocy społecznej dzielą się na te dla:

• osób w podeszłym wieku,
• osób przewlekle somatycznie (fizycznie) chorych,
• osób przewlekle psychicznie chorych,
• dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,
• dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie,
• niepełnosprawnych fizycznie,
• osób uzależnionych od alkoholu.

Kto ma największe szanse na przyjęcie
Aby zamieszkać w domu pomocy, trzeba spełniać przede wszystkim kryteria zdrowotne. Największe szanse na przyjęcie mają osoby samotne, potrzebujące opieki i pomocy w codziennym życiu przez cały czas.

Jak się starać o przyjęcie

1. Osoba zainteresowana skierowaniem do domu pomocy społecznej powinna złożyć wniosek o przydzielenie miejsca - do właściwego ośrodka pomocy społecznej ze względu na miejsce pobytu (z zamiarem pobytu stałego) lub zameldowania na terenie Polski.
2. Następnym krokiem jest spotkanie z pracownikiem socjalnym, który przeprowadzi wywiad środowiskowy i sprawdzi sytuację zdrowotną, materialną i życiową. Pracownik pomoże też skompletować wymagane dokumenty. Na ich podstawie stwierdzi, czy dana osoba powinna trafić do DPS oraz czy nie ma możliwości świadczenia usług opiekuńczych w domu (przez rodzinę lub gminę).
3. Na podstawie skompletowanej dokumentacji właściwy ośrodek pomocy społecznej wyda decyzję o skierowaniu do domu (do jego właściwego typu z uwagi na stan zdrowia) lub odmówi wydania takiego skierowania.

Do jakiej placówki[
Jeśli wiemy, że w naszej okolicy działa dom pomocy, podczas składania wniosku możemy poprosić o umieszczenie właśnie w nim, ale niekoniecznie do tej konkretnej placówce musimy trafić, ponieważ skierowanie otrzymuje się do ośrodka oferującego opiekę osobom z konkretnymi schorzeniami.

Jakie dokumenty będą potrzebne
By móc starać się o miejsce w domu pomocy, do wniosku należy dołączyć:

• zaświadczenie od lekarza rodzinnego lub prowadzącego o stanie zdrowia i potrzebie sprawowania całodobowej opieki;
• zaświadczenie od lekarza psychiatry - w przypadku osób chorych psychicznie;
• zaświadczenie od psychologa - w przypadku upośledzonych umysłowo;
• zaświadczenie o dochodach albo decyzję ZUS o przyznaniu renty lub emerytury;
• oświadczenie woli o umieszczeniu w DPS;
• oświadczenie rodziny, że nie ma ona możliwości opieki nad daną osobą.

Co dalej

1. Ośrodek pomocy społecznej ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku. W skomplikowanych i wyjątkowych przypadkach procedura może potrwać jednak dwa miesiące.

2. Jeśli ośrodek wyda pozytywną opinię i postanowi umieścić daną osobę w domu pomocy, przesyła całą jej dokumentację do właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie z prośbą o umieszczenie w danej placówce.

3. Zainteresowany przyjęciem zostaje zawiadomiony, że jest na liście czekających na miejsce w konkretnym domu.

4. W zależności od rodzaju domu i jego lokalizacji w całej Polsce czas oczekiwania na przyjęcie jest bardzo różny. Gdy otrzymujemy przybliżoną datę przyjęcia, nie możemy jej traktować jako ostatecznej. Może zdarzyć się tak, że termin ulegnie zmianie, bo ktoś zrezygnuje z miejsca, ktoś inny poprosi o zmianę daty przyjęcia, itp.

5. Czasami bywa też tak, że mimo skierowania do konkretnej placówki nie zostajemy przyjęci z powodu braku miejsc. W takiej sytuacji trafiamy na listę oczekujących na przyjęcie bądź kierują nas do innego ośrodka.

Uwaga! W trakcie oczekiwania na przyjęcie osobom samotnym wymagającym pomocy przysługuje usługa opiekuńcza z ośrodka pomocy społecznej. Obejmuje wsparcie w zakresie podstawowych potrzeb życiowych. Zakres takiej usługi ustala miejscowy ośrodek pomocy społecznej.

6. Zdarzają się przypadki, kiedy osoba skierowana do domu pomocy nie może czekać i musi być jak najszybciej umieszczona w placówce opiekuńczej. Wtedy wysyła się ją do innego domu niż wybrany, gdy tam akurat jest wolne miejsce.

Jak się odwołać
Gdy centrum pomocy rodzinie pisemnie poinformuje nas o negatywnej decyzji dotyczącej umieszczenia w DPS, można się odwołać do samorządowego kolegium odwoławczego. Mamy na to 14 dni.

Ile to kosztuje

1. Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny.

2. Koszt pobytu waha się od 2.500 zł do 3.900 zł - w zależności od rodzaju placówki, jej standardu, miejscowości.

3. W pierwszej kolejności do płacenia za pobyt zobowiązani są:

• mieszkaniec domu (w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka);
• małżonek i zstępni (czyli na przykład dzieci, wnuki) - przed wstępnymi (czyli rodzicami, dziadkami);
• gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej;

4. Mieszkaniec domu płaci nie więcej niż 70 procent swojego dochodu.

5. Małżonek, zstępni i wstępni płacą według innych reguł.

• Gdy są osobami samotnie gospodarującymi, a ich dochód jest wyższy niż 300 procent kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej (634 zł), to kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 procent kryterium dochodowego (1.902 zł).
• Gdy są członkami rodziny, a ich posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300 procent kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (514 zł), to kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 procent kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (1.542 zł).

6. Gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej, dopłaca do utrzymania mieszkańca DPS w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca lub jego rodzinę.

7. Jeśli mieszkaniec DPS nie posiada własnego dochodu, nie ponosi żadnych kosztów swojego pobytu w placówce. W całości płaci za niego gmina.

To warto zapamiętać
Mieszkaniec DPS płaci za swój pobyt w placówce, ale nigdy kwota nie może wynieść więcej niż 70 procent jego dochodów. Różnica pomiędzy kwotą wnoszoną przez daną osobę a kosztem jej utrzymania w pierwszej kolejności pokrywana jest przez rodzinę. W drugiej kolejności - przez gminę, z której pensjonariusz został skierowany do domu.

Jak się przygotować do zamieszkania
Dzień przyjęcia do domu pomocy społecznej jest sporym przeżyciem dla nowego mieszkańca. Aby dobrze się do niego przygotować, warto jeszcze przed zamieszkaniem odwiedzić taką placówkę i zobaczyć, jak żyją w niej pensjonariusze, jak wygląda, jak się po niej poruszać. Dobrze jest też się zapoznać z regulaminem domu i zasadami obowiązującymi mieszkańców. Warto również się dowiedzieć, co trzeba ze sobą zabrać, a co można. W niektórych domach pomocy społecznej dozwolone jest posiadanie tylko rzeczy osobistych. W innych można mieć własny telewizor, radio, a nawet komplet ulubionych mebli.
Pamiętajmy, że konkretne placówki różnią się nie tylko standardem i zakresem oferowanych usług czy zakwaterowania, ale również wystrojem wnętrz i otoczeniem. Dlatego tak ważne jest, aby zobaczyć dom na własne oczy, a przynajmniej w internecie. Sprawdźmy też opinie innych na temat tego danego ośrodka.

Tu znajdziesz przepisy
O domach pomocy społecznej i ich funkcjonowaniu mówi ustawa z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 roku, poz.163, tekst jednolity z późn. zm.) oraz rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 23 sierpnia 2012 roku w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r, poz. 964).
Wyznaczają sposób funkcjonowania określonych typów domów pomocy społecznej i obowiązujący standard podstawowych świadczonych usług oraz wzór wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie domu, a także tryb kierowania i przyjmowania ubiegających się o przyjęcie.

Konsultacja merytoryczna: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zielonej Górze