Dożynki w Białymstoku? I to centralne
Cała uroczystość trwała około trzech godzin i była transmitowana przez Telewizję Polską. W kolorze. W ramach przygotowań do uroczystości w ciągu niespełna roku miasto zmieniło się na lepsze
Ciekaw jestem, czy ktoś jeszcze pamięta Centralne Dożynki obchodzone w 1973 r. w Białymstoku. Było to wydarzenie, którym żyła spora część mieszkańców miasta i okolic. Niby nic nadzwyczajnego, ale niewątpliwie ubarwiało codzienną szarość PRL-u. Przede wszystkim jednak przyczyniło się do wprowadzenia zmian w mieście.
Zaczęło się jednak od zmiany I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Białymstoku. Na początku stycznia 1972 roku Arkadiusza Łaszewicza zastąpił młody (liczył wówczas niespełna 35 lat), prężny, niezwiązany wcześniej z Białymstokiem, Zdzisław Kurowski. W nieco ponad trzyletnim okresie jego rządów miasto i region przeżywało zmiany nazwane później „przyspieszeniem białostockim”. W czasie tego „przyspieszenia”, w 1973 roku Białystok stał się miejscem obchodów Centralnych Dożynek. Od początku PRL-u, a więc od 1952 roku, po raz pierwszy uroczystości takie zorganizowano na stadionie Dziesięciolecia w Warszawie w 1968 roku, kiedy I sekretarzem KC PZPR był jeszcze Władysław Gomułka. Wówczas to, w ramach protestu przeciwko interwencji zbrojnej państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji samospalenia dokonał Ryszard Siwiec. Na fali tragicznych wydarzeń grudnia 1970 roku Gomułkę zastąpił Edward Gierek. W kraju nastały czasy wszechobecnej gigantomanii oraz propagandy sukcesu. Uroczyste świętowanie dożynek doskonale wpisywało się zatem - nazwijmy to - w panujące trendy polityczne.
Już w pierwszym roku urzędowania Gierka, po raz drugi w czasach PRL-u, zorganizowano Centralne Dożynki. Tym razem w Opolu.
Po roku przerwy, następne miały się odbyć właśnie w Białymstoku. Czy była to nagroda za dobre plony białostockich rolników? A może był to efekt mocnej pozycji Kurowskiego w KC PZPR, bo tam podejmowano decyzję o lokalizacji obchodów? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na te pytania. Być może oba czynniki miały znaczenie. W każdym razie na uroczystości, do stolicy województwa miał przyjechać sam I sekretarz KC
PZPR, Edward Gierek. Trzeba więc było przygotować się do wizyty „gospodarza” kraju. Pamiętający tamte czasy mieszkańcy miasta do dzisiaj opowiadają historie z pogranicza prawdy i anegdoty, jak to wzdłuż trasy przejazdu Gierka wymieniano tylko tę część dachów na starych zabudowaniach, która była widoczna z głównej drogi. Na innych zniszczonych obiektach wieszano tabliczki „do rozbiórki”.
W styczniu 1973 roku w KW PZPR w Białymstoku odbyło się pierwsze posiedzenie Komitetu Organizacyjnego Centralnych Dożynek. Przewodniczącym został Leon Janczak, wiceprezes Zarządu Centralnego Związku Kółek Rolniczych i poseł na Sejm PRL z ramienia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. W składzie tego gremium znaleźli się m.in. przedstawiciele władz wojewódzkich, organizacji społecznych, Milicji Obywatelskiej, prasy. Jednakże rzeczywistym gospodarzem i kierownikiem przygotowań musiał być zapewne I sekretarz KW PZPR, Zdzisław Kurowski.
Centralne Dożynki zaplanowano na 2 września 1973 roku. Uroczystości miały się odbyć na stadionie białostockiej „Gwardii”. Pomimo, że obiekt ten został wybudowany niespełna dwa lata wcześniej, to na potrzeby dożynek został zmodernizowany. W efekcie mogło na nim zasiąść około 30 tys. osób. Gdyby 2 września pogoda nie dopisała, impreza zostałaby przeniesiona do nieistniejącej już dzisiaj hali Jagiellonii przy ulicy Jurowieckiej.
W ramach przygotowań do uroczystości w ciągu niespełna roku miasto zmieniło się na lepsze. Korzystali z tego mieszkańcy. Przy kościele św. Rocha wybudowano tzw. „spodki”, dwa tzw. „okrąglaki” przy ulicy Akademickiej i jeden przy alei 1 Maja (obecnie aleja Piłsudskiego). Przy ulicy Kawaleryjskiej powstały okazałe tereny wystawowe. Budynki w centrum, m.in. przy Rynku Kościuszki, alei 1 Maja, czy ulicy Sienkiewicza, ozdabiano techniką dekoracyjnego malarstwa (sgraffito), w różnych punktach miasta instalowano futurystyczne rzeźby, odnawiano elewacje wielu domów. Powstawały nowe rozwiązania komunikacyjne, m.in. rondo przy ulicy Zwycięstwa (obecnie rondo Reagana) oraz zmieniono nawierzchnię na wielu drogach już istniejących. Rozpoczęto także budowę Domu Towarowego „Central” oraz amfiteatru. W ciągu niespełna roku Białystok stał się zupełnie innym miastem. Dzięki dożynkom zmodernizowano także drogę z Warszawy do Białegostoku.
Wraz z początkiem 1973 roku Białystok i województwo białostockie były tematem licznych artykułów prasowych, programów radiowych i telewizyjnych o zasięgu lokalnym i ogólnokrajowym. Władze partii rozpętały bowiem kampanię propagandową, w której przedstawiano osiągnięcia gospodarcze i zmiany zachodzące w regionie. Informowano też o zobowiązaniach, tzw. czynach produkcyjnych, podejmowanych przez załogi zakładów pracy w związku z organizowanymi w mieście dożynkami. W przeddzień, w sobotę 1 września 1973 roku odbyła się próba generalna z udziałem widzów. Zarówno próbę jak i główne widowisko mogły oglądać osoby posiadające specjalne karty wstępu.
Następnego dnia pogoda dopisała, więc zgodnie z planem o godz. 10 na stadionie „Gwardii”, na którym zgromadziło się ok. 20 tys. widzów, rozpoczęły się uroczystości. Na trybunie honorowej zasiedli przedstawiciele najwyższych władz PRL na czele z Edwardem Gierkiem i premierem Piotrem Jaroszewiczem. I sekretarza KC PZPR powitali starosta dożynek, Jan Jabłonowski, rolnik indywidualny ze wsi Jabłonowo Wypychy i starościna, Wiera Martynowicz, pracownica PGR Gołdap II. Część artystyczną dożynek przygotowano z niemałym rozmachem. Wystąpiło w niej ok. 3,5 tys. osób. Cała uroczystość trwała ok. 3 godzin i była transmitowana w kolorze przez Telewizję Polską. W dniu dożynek w mieście zorganizowano także liczne imprezy sportowe.
W gruncie rzeczy Centralne Dożynki obchodzone w 1973 roku w Białymstoku zapoczątkowały cykliczne, coroczne uroczystości organizowane w różnych częściach kraju, aż do końca rządów Edwarda Gierka. Władze KW PZPR w Białymstoku dobrze oceniły program artystyczny białostockiego widowiska, zaangażowanie uczestników oraz atmosferę uroczystości. Z perspektywy władz wszystko to miało oczywiście przynieść korzyści polityczne. Dla większości białostoczan znaczenie miały pozytywne zmiany w mieście i fakt, że miasto i region znalazły się w centrum zainteresowania całego kraju.
Test wiedzy o Białymstoku
Od 23 grudnia, dwa razy w tygodniu, publikujemy w „Porannym” artykuły o Białymstoku przygotowane przez historyków. Pojawią się w nich odpowiedzi na wiele pytań z testu. Kolejny artykuł 13 stycznia, w Magazynie.
Zasady
Do testu może przystąpić maksymalnie trzysta osób (taka jest pojemność sali kina Forum). Udział w nim może wziąć każdy, za wyjątkiem osób zawodowo zajmujących się historią lokalną (np. przewodników, nauczycieli, pracowników instytucji naukowych i kulturalnych). W historyczne szranki mogą stanąć również osoby niepełnoletnie pod warunkiem, że przedstawią zgodę opiekunów. Jeśli kilka osób uzyska taką samą liczbę punktów, organizatorzy przewidzieli dogrywkę. Zwycięzcy otrzymają nagrody pieniężne: 3 tys. zł za pierwsze miejsce, 2 tys. zł za drugie i 1 tys. zł za trzecie. Start 19 lutego 2017 r. o godz. 17
============08 Cytat 12 (18439065)============
sdfsdf
============11 Zdjęcie Autor (18439068)============
Fot. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Białymstoku
============06 Zdjęcie Podpis 8.5 (18439067)============
Centralne Dożynki w Białymstoku - ekspozycja poświęcona przodującym rolnikom w województwie