Dla pracowników dwa konta, rolę OFE przejmą konta IKE

Andrzej Gębarowski

Automatyczny zapis do PPK dla pracowników od 19 do 55 lat. Udział starszych będzie dobrowolny.

Automatyczny zapis obejmie pracowników w wieku od 19 do 55 lat, którzy wszakże w ciągu trzech miesięcy będą mogli złożyć deklarację o odstąpieniu od udziału w programie. Udział w PPK osób powyżej 55. roku życia będzie dobrowolny.

W ramach programów pracownik będzie mógł zadeklarować od 2 proc. do 4 proc. swojej pensji, która zostanie zwolniona z obowiązkowej składki emerytalnej. Z kolei pracodawca będzie mógł zadeklarować składkę w wysokości od 2 proc. do 3 proc. wynagrodzenia pracownika, zwolnioną z obciążeń na rzecz ZUS. Pracodawca otrzyma także dofinansowanie składki w wysokości 0,5 proc. z Funduszu Pracy poprzez obniżenie składki na Fundusz Pracy.
Każdy pracownik przystępujący do programu ma otrzymać od rządu opłatę powitalną w kwocie 250 złotych.

Zasady wypłaty i terminy

Po osiągnięciu wieku emerytalnego 25 proc. zgromadzonych oszczędności można będzie sobie od razu wypłacić, zaś pozostałe 75 proc. ma zostać przeznaczone na wykup emerytury terminowej lub dożywotniej. Środki zgromadzone w PPK i IPK mogą być także przeznaczone na pokrycie wkładu własnego przy zakupie pierwszego mieszkania, pod warunkiem ich zwrotu w okresie 10 lat. Do 15 proc. oszczędności może być wypłacone jednorazowo w przypadku poważnych problemów zdrowotnych skutkujących orzeczeniem o niezdolności do pracy.

Pracownicze Plany Kapitałowe oraz Indywidualne Plany Kapitałowe mają być zarządzane przez profesjonalne instytucje finansowe, podobnie jak obecne programy III-filarowe. Limit kosztów całkowitych obsługi PPK i IPK nie będzie mógł przekroczyć 0,6 proc.

Rozpoczęcie funkcjonowania Pracowniczych Planów Kapitałowych i Indywidualnych Planów Kapitałowych planowane jest na 1 stycznia 2018 r. W I etapie program obejmować ma 2,8 mln pracowników dużych przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250 osób. Od 1 lipca 2018 r. planowane jest uruchomienie II etapu obejmującego firmy średniej wielkości, zatrudniające od 50 do 249 pracowników. Od 1 stycznia 2019 r. do programu włączone zostaną małe i mikro przedsiębiorstwa.

Według obliczeń rządowych ekspertów, szacowane świadczenie emerytalne z III filara wyniesie 1,4 tys. zł miesięcznie przy składce 4 proc. (podniesienie o 15 pkt. proc. stopy zastąpienia) oraz 2,4 tys. zł przy składce 7 proc. (podniesienie o 26 pkt. proc. stopy zastąpienia). Niezależni eksperci opatrują te liczby dużym znakiem zapytania.

Uproszczenie III filaru

Obecne dobrowolne programy III-filarowe w oparciu o PPE, IKE i IKZE będą obowiązywały nadal lecz planowane jest ich uproszczenie i odbiurokratyzowanie. Prawdopodobnie zachowany zostanie ich dobrowolny charakter.

Likwidacja OFE

Są to na razie wstępne propozycje. Zakładają one przekazanie pieniędzy z kont OFE na konta III filara i na Fundusz Rezerwy Demograficznej. 75 proc. aktywów OFE, czyli ok. 103 mld zł zgromadzonych obecnie w postaci akcji, przekazanych zostanie na nowe Indywidualne Konta Emerytalne (III filar) wszystkich 16,5 mln uczestników OFE. Oznacza to, że każdy z uczestników OFE otrzyma średnio po ok. 6,3 tys. zł. Kwoty te trafią na konta, które prawdopodobnie będą obowiązkowe. Nie jest jasne, czym się one będą różnić od obecnych, czyli „starych”, dobrowolnych IKE.

Do Funduszu Rezerwy Demograficznej ma trafić ok. 35 mld zł, które OFE dziś inwestują w obligacje lub trzymają w gotówce. Same zaś OFE zostaną przekształcone w fundusze inwestycyjne polskich akcji działające w oparciu o ustawę o funduszach inwestycyjnych.

Podsumowanie

Jeśli dojdzie do podziału majątku z kont OFE, rolę kont OFE przejmą konta IKE, zaś system emerytalny będzie się składał z I i III filara, jeśli nie liczyć subkonta ZUS, reprezentującego szczątkowy II filar. Możliwe jednak, że w dalszej przyszłości subkonta zostaną zlikwidowane, a zgromadzone na nich kapitały zasilą konta podstawowe ZUS.

Wraz ze zniknięciem OFE zniknie też przypuszczalnie mechanizm suwaka, zaczynający się na 10 lat przed emeryturą.
Ostatecznie, jeśli plan Morawieckiego wejdzie w życie, osoba odkładająca na emeryturę będzie miała do czynienia z dwoma obowiązkowymi kontami w ZUS (konto plus subkonto), jednym obowiązkowym kontem w III filarze („nowe” IKE) oraz drugim automatycznym, ale nieobowiązkowym kontem w III filarze (PPK lub IPK).

Zasady korzystania z kapitałów zgromadzonych na kontach PPK i IPK:

• Po osiągnięciu wieku emerytalnego 25 proc. zgromadzonych oszczędności można będzie sobie od razu wypłacić w formie np. gotówki, zaś pozostałe 75 proc. ma zostać przeznaczone na wykup emerytury terminowej lub dożywotniej.
• Oszczędności zgromadzone na kontach PPK i IPK mogą być także przeznaczone na pokrycie wkładu własnego przy zakupie pierwszego mieszkania, pod warunkiem ich zwrotu w okresie 10 lat.
• W przypadku poważnych problemów zdrowotnych skutkujących orzeczeniem o niezdolności do pracy, dopuszczalna będzie wypłata do 15 proc. oszczędności zgromadzonych na kontach PPK i IPK.

Autor: Andrzej Gębarowski